Trong quá trình sử dụng máy in 3D, nozzle (đầu phun) là bộ phận hoạt động liên tục và dễ gặp các vấn đề như bị tắc nhựa, đùn không đều hoặc bị mòn theo thời gian. Việc thay nozzle mới hoặc thông tắc nozzle định kỳ giúp đảm bảo chất lượng bản in ổn định, hạn chế lỗi và kéo dài tuổi thọ của máy.
Qua bài viết này, MEME 3D sẽ hướng dẫn bạn từng bước cách tháo, lắp, thay nozzle và cách thông tắc nozzle đúng kỹ thuật trên Bambu Lab A1 và A1 Mini, bám sát theo quy trình trong video hướng dẫn chính hãng.
Vai Trò Của Nozzle Và Lý Do Cần Thay Hoặc Thông Tắc
Trên các dòng máy in 3D Bambu Lab A1 và A1 Mini, nozzle là bộ phận nằm ở cuối cụm đầu in, trực tiếp đảm nhiệm việc đùn nhựa nóng chảy để tạo từng lớp in. Đây là bộ phận hoạt động với nhiệt độ cao và tần suất liên tục, nên theo thời gian rất dễ phát sinh các vấn đề kỹ thuật.

Trong quá trình sử dụng A1 và A1 Mini, người dùng có thể gặp các tình trạng phổ biến sau:
- Nozzle bị tắc do cặn nhựa cháy, bụi bẩn hoặc filament kém chất lượng.
- Nozzle bị mòn khiến đường đùn không còn đều, bản in xuất hiện lỗi bề mặt.
- Nozzle bị lắp lỏng hoặc lệch vị trí làm rung đầu in và gây sai lệch kích thước chi tiết.
Tùy vào tình trạng thực tế, người dùng có thể lựa chọn thay nozzle mới khi nozzle đã mòn hoặc hư hỏng, hoặc thông nozzle khi đầu phun chỉ bị bẩn hoặc nghẹt nhẹ. Việc xử lý kịp thời giúp duy trì chất lượng bản in ổn định và hạn chế các lỗi phát sinh trong quá trình in trên Bambu Lab A1 và A1 Mini.
Chuẩn Bị Trước Khi Thực Hiện Thao Tác
Trước khi bắt đầu, bạn nên chuẩn bị sẵn nozzle mới (nếu có nhu cầu thay), một đoạn nhựa dẻo (nhựa bo si) để thông nozzle và một chiếc kìm nhỏ để hỗ trợ thao tác khi nozzle còn nóng. Trong suốt quá trình làm việc, cần nhớ rằng nozzle có thể đạt nhiệt độ rất cao, vì vậy chỉ nên cầm vào phần trên của cụm nozzle và tránh tuyệt đối việc chạm tay vào phần dưới của đầu phun.
Hướng dẫn thay nozzle trên Bambu Lab A1 / A1 Mini
Sau khi máy đã dừng in và ở trạng thái an toàn, người dùng có thể bắt đầu thao tác thay nozzle. Trước khi tháo, nên kiểm tra xem trong đầu phun còn filament hay không và thực hiện cắt nhựa nếu cần để tránh kéo sợi khi tháo cụm đầu in.

Tháo nắp bảo vệ đầu in: Trước tiên, dùng tay bóp nhẹ hai bên hông của nắp bảo vệ phía trước cụm đầu in. Khi hai bên đã được bóp vào, đẩy phần phía trước của nắp ra ngoài rồi nhấc nắp lên để tháo rời khỏi cụm đầu in. Thao tác này cần thực hiện nhẹ tay để tránh làm gãy các khớp nhựa của nắp.

Tháo phần cao su và cụm tản nhiệt: Sau khi tháo nắp, bạn sẽ thấy phần cao su bảo vệ và cụm tản nhiệt phía trên nozzle. Gỡ phần cao su ra đều tay để lộ phần tản nhiệt.

Tại vị trí tản nhiệt có một chốt gài gài nhỏ, bạn dùng tay đẩy nhẹ để mở chốt, sau đó cầm phần trên tản nhiệt của nozzle và nhấc lên.

Tháo nozzle cũ và lắp nozzle mới: Khi đã tháo nozzle cũ ra, bước tiếp theo sẽ tiến hành đặt nozzle mới vào đúng vị trí. Nozzle mới cần được lắp sao cho phần dưới được cố định chắc chắn, không còn hiện tượng lung lay. Đây là yếu tố quan trọng để đảm bảo đầu in không rung khi hoạt động và tránh tình trạng rò nhựa trong quá trình in.

Sau khi nozzle đã được lắp chắc chắn, bạn tiến hành lắp lại các bộ phận theo thứ tự ngược lại: đóng chốt, gắn lại phần cao su bảo vệ, rồi đậy nắp ngoài.


Khi đậy nắp, đặt phần trên của nắp vào trước, sau đó lần lượt bấm chặt bên trái và bên phải cho tới khi nắp được cố định hoàn toàn vào cụm đầu in.

Hướng dẫn thông nozzle trên Bambu Lab A1 / A1 Mini
Trong trường hợp muốn nozzle bị tắc cặn nhựa hoặc bụi bẩn bên trong, người dùng không cần thay nozzle mới mà có thể thực hiện thông tắc để làm sạch đầu phun. Trong phần hướng dẫn này, thao tác thông nozzle được thực hiện cụ thể với nhựa PLA Silk, là loại nhựa có độ dẻo phù hợp để đưa sâu vào trong nozzle mà không làm hỏng đầu phun. Trước khi bắt đầu, bạn nên chuẩn bị một chiếc kìm nhỏ để hỗ trợ thao tác khi nozzle còn nóng.

Kích hoạt chế độ và làm nóng nozzle
Trên màn hình máy, từ giao diện chính, truy cập vào mục “Setting” để cài đặt chức năng bảo trì.



Bước tiếp theo truy cập vào mục “Control”, chọn “Nozzle” và gia nhiệt độ đầu phun lên 200°C. Mục đích của bước này là làm mềm nhựa bên trong nozzle để dễ dàng đẩy và kéo cặn ra ngoài.



Trong thời gian chờ nozzle đạt nhiệt độ, không chạm tay vào phần dưới của đầu phun vì lúc này nhiệt độ sẽ tăng rất cao và có thể gây bỏng.
Đưa nhựa PLA Silk vào để làm sạch bên trong nozzle
Khi nozzle đã đạt 200°C, cầm chắc đoạn nhựa PLA Silk và đưa từ từ vào sâu bên trong nozzle.

Trên màn hình điều khiển, nhấn thao tác Extruder xuống khoảng 5 lần để đoạn nhựa được đẩy sâu hơn và kéo theo cặn bẩn bên trong ra ngoài.

Giảm nhiệt và rút nhựa ra khỏi nozzle
Sau khi đã đẩy nhựa xong, giảm nhiệt độ nozzle xuống 100°C.

Ở bước này, nozzle vẫn còn nóng, vì vậy cần dùng kìm để mở chốt khoá và chỉ cầm vào phần trên của cụm đầu in, tránh chạm tay vào phần dưới của đầu phun.

Khi nozzle đạt nhiệt độ 100°C, tiến hành cắt nhựa và rút nhanh đoạn nhựa PLA Silk ra khỏi đầu phun.

Xử lý khi nhựa PLA Silk bị gãy trong nozzle
Trong một số trường hợp, khi rút đoạn nhựa PLA Silk ra, đầu nhựa có thể bị gãy và không còn giữ được đầu tròn hoặc đầu nhọn ban đầu. Nếu gặp phải, hãy lặp lại quy trình thông nozzle thêm từ một đến ba lần.

Hoàn tất quá trình thông nozzle
Sau khi đã rút được đoạn nhựa ra với đầu nhọn và thấy cặn bẩn đã được kéo ra ngoài, nozzle đã được làm sạch và sẵn sàng để sử dụng. Lúc này, bạn có thể đưa máy trở về trạng thái bình thường và tiếp tục nạp filament hoặc bắt đầu bản in mới.

Lưu ý: Trong suốt quá trình thao tác, nếu nozzle vẫn còn nóng, chỉ cầm vào phần trên và tránh chạm tay vào phần dưới của đầu phun để không bị bỏng. Nếu cần, có thể dùng kìm để hỗ trợ gỡ hoặc giữ chi tiết khi còn nóng.
Những lưu ý trong quá trình sử dụng để hạn chế nozzle bị tắc
Sau khi đã thay hoặc thông nozzle thành công, việc sử dụng và bảo quản đúng cách sẽ giúp hạn chế tối đa tình trạng nozzle bị nghẹt trở lại và kéo dài tuổi thọ của đầu phun.
Trong quá trình in, người dùng nên đảm bảo luôn chọn đúng loại filament trong menu Filament trước khi bắt đầu in. Việc thiết lập sai vật liệu có thể khiến máy làm nóng ở nhiệt độ không phù hợp, làm nhựa cháy hoặc không nóng đủ, dẫn đến tích tụ cặn trong nozzle.
Nên ưu tiên sử dụng filament chất lượng tốt, ít tạp chất và được bảo quản khô ráo. Filament bị ẩm hoặc bám bụi dễ tạo cặn bên trong đầu phun và gây tắc nozzle sau một thời gian sử dụng.
Mỗi lần in xong, đặc biệt là khi chuyển sang cuộn filament khác, nên thực hiện tháo filament đúng quy trình (Unload) để tránh để lại phần nhựa cháy trong nozzle khi máy nguội dần. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến nozzle bị tắc sau vài lần in.
Khi nào nên thay nozzle thay vì chỉ thông tắc
Thông nozzle là giải pháp hiệu quả khi đầu phun chỉ bị tắc nhẹ do cặn nhựa. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc thay nozzle mới sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn.
Bạn nên cân nhắc thay nozzle khi:
- Nozzle đã sử dụng lâu, miệng phun bị mòn hoặc méo, khiến đường đùn không còn tròn đều.
- Đã thông nozzle nhiều lần nhưng tình trạng tắc vẫn lặp lại liên tục.
- Nozzle bị hỏng cơ học, nứt, rò nhựa hoặc không còn cố định chắc chắn trong cụm đầu in.
- Chất lượng bề mặt in giảm rõ rệt dù đã hiệu chỉnh lại các thông số in.
Kết luận
Thay và thông nozzle đúng cách là một phần quan trọng trong việc bảo trì máy in 3D Bambu Lab A1 và A1 Mini. Thực hiện đúng quy trình không chỉ giúp xử lý nhanh các lỗi tắc nhựa mà còn giúp duy trì chất lượng bản in ổn định trong thời gian dài.
Nếu bạn cần tư vấn thêm về nozzle phù hợp hoặc các phụ kiện liên quan, bạn có thể liên hệ MEME 3D để được hỗ trợ chi tiết hơn.







